Bóng đá Đức trong những năm qua luôn chứng kiến sự cạnh tranh quyết liệt giữa hai thế lực hàng đầu là Bayern Munich và Borussia Dortmund. Không chỉ là cuộc đua về điểm số trên bảng xếp hạng Bundesliga, sự đối đầu này còn là màn đấu trí chiến thuật hấp dẫn giữa các huấn luyện viên và sự thích ứng của các cầu thủ. Những mùa giải gần đây đã chứng kiến nhiều thay đổi đáng kể trong cách tiếp cận trận đấu của cả hai đội bóng.
Bayern Munich: Từ cường độ pressing đến sự linh hoạt và kiểm soát
Dưới thời Hansi Flick, Bayern Munich nổi tiếng với lối chơi pressing tầm cao nghẹt thở, cường độ hoạt động cực lớn và khả năng chuyển đổi trạng thái nhanh chóng. Triết lý “gegenpressing” được đẩy lên mức tối đa, giúp họ giành cú ăn sáu lịch sử. Sơ đồ 4-2-3-1 được vận hành trơn tru với hai tiền vệ trung tâm năng động, các cầu thủ chạy cánh tốc độ và một tiền đạo cắm toàn diện như Robert Lewandowski.
Sự xuất hiện của Julian Nagelsmann mang đến những thử nghiệm mới. Ông ưa thích sự linh hoạt chiến thuật, thường xuyên xoay chuyển giữa các sơ đồ như 3-4-2-1, 4-2-3-1 hay thậm chí là các biến thể không có tiền đạo cắm thực thụ. Nagelsmann chú trọng vào việc kiểm soát không gian, sử dụng các hậu vệ biên dâng cao và các tiền vệ tấn công bó vào trung lộ (half-space) để tạo ra sự quá tải. Dù đôi khi thiếu ổn định, giai đoạn này cho thấy nỗ lực làm mới lối chơi của Bayern, đòi hỏi các cầu thủ phải có tư duy chiến thuật tốt hơn.
Với Thomas Tuchel, Bayern hướng tới sự kiểm soát chặt chẽ hơn trong lối chơi. Vẫn duy trì cường độ pressing nhưng có phần chọn lọc hơn, Tuchel tập trung vào cấu trúc đội hình, khả năng giữ bóng và xây dựng lối chơi từ tuyến dưới một cách bài bản. Ông ưu tiên sự cân bằng giữa tấn công và phòng ngự, tìm cách giảm thiểu rủi ro từ các pha phản công của đối thủ. Việc chiêu mộ Harry Kane không chỉ bổ sung một chân sút đẳng cấp mà còn mang đến một điểm kết nối lối chơi quan trọng, người có thể lùi sâu, làm tường và kiến tạo cho đồng đội, làm phong phú thêm các phương án tấn công của Hùm Xám. Những thay đổi này phản ánh quá trình tìm kiếm sự cân bằng và hiệu quả tối ưu của đội bóng xứ Bavaria.
Borussia Dortmund: Chuyển đổi giữa kiểm soát và phản công nhanh
Borussia Dortmund cũng trải qua nhiều biến động trên băng ghế chỉ đạo và trong triết lý chơi bóng. Dưới thời Lucien Favre, Dortmund thường chơi với sơ đồ 4-2-3-1 hoặc 3-4-3, ưu tiên kiểm soát bóng, phối hợp nhóm nhỏ và tìm kiếm khoảng trống qua những đường chuyền kiên nhẫn. Tuy nhiên, lối chơi này đôi khi bị chỉ trích là thiếu tốc độ và sự đột biến cần thiết.
Sự trở lại của Edin Terzic (cả tạm quyền lẫn chính thức sau này) và giai đoạn ngắn của Marco Rose đã mang đến một luồng gió mới. Dortmund trở nên trực diện hơn, chú trọng vào tốc độ chuyển đổi trạng thái và những pha phản công sắc bén. Khả năng bứt tốc của các cầu thủ tấn công như Erling Haaland (trước đây), Donyell Malen hay Karim Adeyemi được khai thác tối đa. Sơ đồ 4-2-3-1 hoặc 4-3-3 được sử dụng linh hoạt, với trọng tâm là đưa bóng nhanh lên phía trước sau khi đoạt lại quyền kiểm soát. Lối chơi này tỏ ra hiệu quả trong nhiều trận đấu lớn, nhưng đôi khi để lộ những khoảng trống ở hàng phòng ngự.
Trong những mùa giải gần đây, đặc biệt dưới sự dẫn dắt của Terzic, Dortmund tiếp tục tìm kiếm sự cân bằng. Họ có thể chơi kiểm soát trước các đối thủ yếu hơn, nhưng vẫn giữ vũ khí phản công làm chủ đạo khi đối đầu với các đội bóng mạnh. Việc mất đi những ngôi sao như Haaland hay Jude Bellingham buộc Dortmund phải liên tục điều chỉnh chiến thuật và nhân sự. Họ tập trung vào việc xây dựng một tập thể đoàn kết, chiến đấu với tinh thần cao và khai thác điểm mạnh của từng cá nhân trong một cấu trúc chiến thuật rõ ràng. Sự linh hoạt trong việc lựa chọn giữa pressing tầm cao và phòng ngự khối thấp tùy thuộc vào đối thủ cũng là một điểm nhấn trong chiến thuật của Dortmund.
Cuộc đối đầu chiến thuật không ngừng nghỉ
Sự thay đổi chiến thuật của Bayern Munich và Borussia Dortmund không chỉ phản ánh triết lý của từng huấn luyện viên mà còn là sự thích ứng bắt buộc với xu hướng bóng đá hiện đại và sự biến động về nhân sự. Bayern tìm cách duy trì sự thống trị bằng việc liên tục làm mới mình, từ pressing cường độ cao đến kiểm soát linh hoạt. Dortmund, với nguồn lực hạn chế hơn, tập trung vào việc phát huy tối đa tốc độ, sức trẻ và khả năng chuyển đổi trạng thái, đồng thời tìm kiếm sự ổn định trong phòng ngự.
Cuộc đối đầu giữa hai gã khổng lồ nước Đức, đặc biệt là trong các trận Der Klassiker, luôn là nơi những thay đổi chiến thuật này được thể hiện rõ nét nhất. Đó là màn so tài giữa pressing và phản công, giữa kiểm soát và tốc độ, giữa những toan tính kỹ lưỡng và khoảnh khắc bùng nổ cá nhân. Những điều chỉnh chiến thuật liên tục này không chỉ làm cho cuộc đua Bundesliga trở nên hấp dẫn mà còn góp phần định hình phong cách bóng đá Đức trên bản đồ châu Âu.
So sánh chiến thuật đối đầu giữa Bayern và Dortmund trong trận Der Klassiker gần đây
Nhìn chung, cả Bayern Munich và Borussia Dortmund đều đang trong quá trình phát triển và hoàn thiện lối chơi của mình. Những thay đổi chiến thuật trong các mùa giải gần đây cho thấy sự năng động, khả năng thích ứng và tham vọng không ngừng của hai đội bóng hàng đầu nước Đức. Cuộc đua song mã về chiến thuật này hứa hẹn sẽ tiếp tục mang đến nhiều diễn biến thú vị cho người hâm mộ trong tương lai.
