Juventus, một trong những câu lạc bộ bóng đá lừng lẫy và thành công nhất nước Ý, đã trở thành tâm điểm của những cuộc điều tra tài chính nghiêm trọng trong những năm gần đây. Vụ việc không chỉ làm rung chuyển nội bộ “Bà đầm già thành Turin” mà còn phơi bày những vấn đề tài chính sâu sắc và có hệ thống đang tồn tại trong làng bóng đá Ý (Serie A).
Vụ bê bối chính liên quan đến Juventus xoay quanh hai cáo buộc chính: thao túng giá trị chuyển nhượng cầu thủ (được gọi là “Plusvalenza”) và che giấu các khoản thanh toán lương cho cầu thủ. Cụ thể, các công tố viên cáo buộc rằng Juventus đã cố tình thổi phồng giá trị của các cầu thủ trong các thương vụ trao đổi với các câu lạc bộ khác để làm đẹp sổ sách kế toán, tạo ra lợi nhuận vốn ảo nhằm đáp ứng các quy định tài chính. Bên cạnh đó, câu lạc bộ cũng bị điều tra về việc đạt được thỏa thuận bí mật với các cầu thủ để trì hoãn việc trả lương trong giai đoạn đại dịch COVID-19, nhưng lại không ghi nhận chính xác các khoản nợ này trong báo cáo tài chính.
Hậu quả của những cáo buộc này là vô cùng nặng nề. Juventus đã bị Liên đoàn bóng đá Ý (FIGC) trừ 10 điểm tại Serie A mùa giải 2022-2023, một đòn giáng mạnh vào tham vọng cạnh tranh danh hiệu và suất dự cúp châu Âu. Hàng loạt quan chức cấp cao của câu lạc bộ, bao gồm cựu chủ tịch Andrea Agnelli và cựu giám đốc thể thao Fabio Paratici, đã phải nhận án cấm hoạt động bóng đá. UEFA cũng vào cuộc và loại Juventus khỏi đấu trường Conference League mùa giải 2023-2024 cùng một khoản tiền phạt đáng kể.
Tuy nhiên, vấn đề của Juventus không phải là trường hợp cá biệt. Nó phản ánh một bức tranh tài chính kém lạc quan hơn của bóng đá Ý nói chung. Nhiều câu lạc bộ tại Serie A đang phải vật lộn với các khoản nợ chồng chất, doanh thu trì trệ và cơ sở hạ tầng xuống cấp. So với các giải đấu hàng đầu khác như Premier League của Anh, Serie A tỏ ra hụt hơi trong việc tạo ra nguồn thu nhập bền vững, đặc biệt là từ bản quyền truyền hình quốc tế và thương mại.
Sự phụ thuộc quá lớn vào doanh thu từ việc bán cầu thủ, thay vì xây dựng mô hình kinh doanh ổn định dựa trên hoạt động thương mại và ngày thi đấu, khiến nhiều đội bóng Ý rơi vào tình thế bấp bênh. Khi thị trường chuyển nhượng biến động hoặc thành tích sân cỏ không như ý, tình hình tài chính có thể xấu đi nhanh chóng. Quy định về Công bằng tài chính (Financial Fair Play – FFP) của UEFA cũng tạo thêm áp lực, đòi hỏi các câu lạc bộ phải cân bằng thu chi, một thách thức không nhỏ đối với những đội đã quen với việc chi tiêu mạnh tay.
Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này khá phức tạp. Quỹ lương cầu thủ khổng lồ, thường chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng chi phí hoạt động, là một gánh nặng thường trực. Các chiến lược chuyển nhượng đôi khi quá tham vọng và thiếu tính toán dài hạn, dẫn đến việc mua sắm cầu thủ với giá cao nhưng hiệu quả mang lại không tương xứng. Đại dịch COVID-19 càng làm trầm trọng thêm tình hình khi nguồn thu từ bán vé và các hoạt động thương mại bị ảnh hưởng nặng nề.
Việc thiếu đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đặc biệt là các sân vận động hiện đại, cũng hạn chế khả năng tối đa hóa doanh thu trong ngày thi đấu của các câu lạc bộ Ý so với các đối thủ ở Anh hay Đức. Nhiều sân vận động thuộc sở hữu của chính quyền địa phương, gây khó khăn cho các câu lạc bộ trong việc cải tạo và khai thác thương mại hiệu quả.
Gánh nặng chi tiêu chuyển nhượng và quỹ lương cầu thủ khổng lồ ảnh hưởng đến tình hình tài chính các đội bóng đá Ý.
Để giải quyết những vấn đề tài chính cố hữu này, bóng đá Ý cần có những cải cách mạnh mẽ và toàn diện. Việc siết chặt quy định tài chính, tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong quản trị câu lạc bộ là điều cần thiết. Các đội bóng cần tập trung xây dựng mô hình kinh doanh bền vững hơn, đa dạng hóa nguồn thu, kiểm soát chi phí lương và đầu tư khôn ngoan hơn trên thị trường chuyển nhượng.
Đầu tư vào việc xây dựng hoặc nâng cấp sân vận động hiện đại là một yếu tố then chốt để tăng doanh thu và cải thiện trải nghiệm của người hâm mộ. Bên cạnh đó, việc phát triển công tác đào tạo trẻ cũng giúp giảm sự phụ thuộc vào việc mua sắm các ngôi sao đắt giá. Vai trò của các cơ quan quản lý như FIGC và Lega Serie A trong việc thúc đẩy cải cách, giám sát tài chính và đàm phán các thỏa thuận bản quyền truyền hình tốt hơn cũng vô cùng quan trọng.
Vụ việc của Juventus là một lời cảnh tỉnh đắt giá, cho thấy sự cần thiết phải thay đổi tư duy và cách thức vận hành trong bóng đá Ý. Chỉ khi giải quyết được các vấn đề tài chính gốc rễ, Serie A mới có thể lấy lại vị thế cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.
